Onze hulp in het verleden

Mijn achter-achter-achter-achter-achter-achter-achter-achter-achter-overgrootvader was priester in Nederland. Dat zijn dertien „groten” als je niet meetelde. Zijn naam was Feito Ruardi en hij werd in 1520 in Friesland geboren, slechts drie jaar nadat Martin Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de Kasteelkerk in Wittenberg had gespijkerd. De Reformatie bereikte Nederland een generatie later, met een calvinistisch tintje. Zoals mijn vader in zijn verslag van deze familiegeschiedenis schreef, was in 1550 „de evangelisch gezinde pater Ruardi aan het bijklussen als pastoor Ruardi, nadat hij de basis had gelegd voor een gereformeerde kerk in Groningen, die zich in het geheim ontwikkelde en's nachts bijeenkwam.” Ik ken Feito omdat mijn vader, Henry, de afgelopen maanden zijn stamboom nauwgezet heeft opgespoord en opgebouwd. Tot op heden draagt zijn boom zo'n 2.779 namen en strekt zich uit over zes eeuwen. Sommige namen zijn precies dat: een naam met geboorte- en overlijdensdata. Maar voor sommigen, zoals Feito, bevat het internet wat meer informatie. We weten dus dat Feito, zoals veel hervormende priesters uit die tijd, het celibaat opgaf en hem toestond te trouwen met Grietje, met wie hij slechts één kind had, Klaaske, in 1560. Slechts een jaar eerder was Willem van Oranje, toen een rooms-katholieke bondgenoot van Spanje, benoemd tot gouverneur van een groot deel van Nederland. Tegen de tijd dat Klaaske 21 werd, was Willem een verdediger van het protestantse Nederland geworden en leidde hij Nederland bij het uitroepen van de onafhankelijkheid van Spanje. Een paar jaar eerder was Klaaske getrouwd met Harmen Kolde, die een prestigieuze pastoor werd in Leeuwarden. Hun dochter Grietje trouwde met een lakenhandelaar, Hermanus Reneman, en samen kregen ze veertien kinderen, van wie er twee — Herman en Daniël — halverwege de 17e eeuw pastoors werden. Herman trouwde met Janke Hilarius (dochter en kleindochter van nog enkele pastors), en in 1657 werd Johannes Hermanus geboren. Hier eindigt de rij van pastors. Na de dood van zijn eerste twee vrouwen trouwde Johannes in 1700 met Ytje Lieuwes Amminga en vestigde zich op het eiland Ameland, waar een van hun vier kinderen, Antje, verliefd werd op een schipper genaamd Gerke Cornelis Bakker, die haar naar zijn geboortegrond op Terschelling bracht, waar hun dochter Neeke trouwde met een man genaamd Cornelis Annes de Jong. Hier begin ik mijn mind around the family line. Neeke en Cornelis hadden een zoon genaamd Anne, die in 1808 een zoon had genaamd Harmen Annes de Jong. Toen ik in 2011 het eiland Terschelling bezocht en aanklopte bij de neef van mijn grootvader, stelde ik mezelf voor als „Laura van Henry van Herman van Hinne van Cees van Harmen de Jong”. De Jongs leefden vele jaren op het eiland, bewerkten het land en verkenden de zee, totdat mijn overgrootouders terugkeerden naar Groningen, waar Feito Ruardi tien generaties eerder de eerste gereformeerde kerk in de stad had geplant. Over een paar weken zal mijn familie een aantal van deze plekken verkennen en terugkeren naar Nederland voor een familiereünie. We keren terug naar Nederland omdat, net als zovelen, mijn grootouders na de Tweede Wereldoorlog naar Canada zijn geëmigreerd, zich hebben aangesloten bij gemeenschappen van Nederlandse immigranten die op elkaar vertrouwden en samenwerkten om vriendschappen, scholen en kerken te stichten. De eerste kerk die na de oorlog in Ontario werd opgericht, was de First Christian Reformed Church in Kitchener, Ontario. Op 11 juli 1948 werd de kerk formeel opgericht onder leiding van ds. G.J. Vander Ziel van Chatham. Afgelopen weekend vierde deze kerk (nu Community CRC) haar 75e verjaardag, waar ik, een afstammeling van Feito Ruardi, predikte over Psalm 145. „Groot is de Heer en zeer lovenswaardig; zijn grootheid kan niemand doorgronden. De ene generatie prijst uw werken aan de andere aan; ze vertellen over uw machtige daden.” Als onderdeel van ons 75-jarig jubileum hebben we een soort museum opgericht. Aan de hand van oude bulletins en foto's lieten we een tijdlijn zien van de gebeurtenissen in de kerk. We hebben de tijdlijn ook gevuld met gebeurtenissen van de denominatie, Canada en de wereld.

Dus een bulletinaankondiging uit juni 1952 toont aan dat de kerk haar eerste pand aan Ottawa Street heeft gekocht. De volgende gebeurtenis op de tijdlijn is dat de VS zes maanden later de waterstofbom in de Stille Zuidzee laten vallen. Zoals Jim Bratt ons vorige week herinnerde, was 1973 een belangrijk jaar, met de terugtrekking van troepen uit Vietnam, Watergate, een olie-embargo en Roe tegen Wade. Het was ook het jaar waarin de CCRC haar 25-jarig bestaan vierde. En in 2019 voltooide Community CRC een groot renovatie- en toevoegingsproject. Slechts een paar maanden later werd in Canada de eerste Covid-zaak gemeld, waardoor we geruime tijd vanuit het gebouw naar huis werden gestuurd. De wereld verandert. Van 1520 — 1581. Van 1808 — 2011. Van 1948 — 2023.

De wereld verandert. De kerk verandert. Maar het geloof — en de trouw van God — blijft bestaan. Psalm 145 is de laatste psalm van David in het psalter en komt tegen het einde van Boek V, waarin het leven van Israël na de terugkeer uit ballingschap wordt beschreven. Toen haar wereld was veranderd. En deze woorden, die we de laatste woorden van koning David zouden kunnen noemen, spreken tot hen van eeuwen eerder, en herinneren Israël eraan hun vertrouwen te stellen, niet op aardse koningen en koninkrijken, maar op de enige ware koning, wiens „koninkrijk een eeuwigdurend koninkrijk is”, wiens „heerschappij van generatie op generatie blijft bestaan”. Dit is een moeilijk jaar geweest voor mijn kerk, net als voor velen. We bevinden ons in een seizoen van onzekerheid — de grond verschuift onder onze voeten. Maar de woorden van Psalm 145 zijn voor ons vandaag net zo waar als voor Israël in de 5e eeuw voor Christus, en zoals ze waren voor een jonge gereformeerde kerk in 1550. Net als deze woorden, een parafrase van Psalm 90, geschreven door Isaac Watts in 1714, waarmee we de preek afsloten:

O God, onze hulp in het verleden, onze hoop voor de komende jaren, onze beschutting tegen de stormachtige explosie en ons eeuwige thuis.